Copyright 2024 - Εκπαιδευτικό Περισκόπιο

Τριτοβάθμια Εκπαίδευση

Πλειονότητα οι «αιώνιοι» σε πολλά πανεπιστήμια

9

Απόστολος Λακασάς

  

Λίγο περισσότεροι από 280.000 φοιτητές στα ελληνικά ΑΕΙ είναι «αιώνιοι», δηλαδή έχουν ξεπεράσει τον ελάχιστο χρόνο σπουδών μαζί με μια «λελογισμένη», δικαιολογημένη διετή προσαύξηση της χρονικής διάρκειας για την αποφοίτηση· το γνωστό ν+2, όπου ν είναι ο ελάχιστος χρόνος σπουδών κάθε σχολής. Ορισμένοι εκ των «αιωνίων» έχουν εγκαταλείψει τις σπουδές και επαναδραστηριοποιούνται για κάποιο προσωπικό λόγο όταν ακούν περί τυχόν διαγραφής τους, άλλοι θεωρούν το ζήτημα της αποφοίτησης… λήξαν, ενώ δεν λείπουν και οι περιπτώσεις «αιωνίων» οι οποίοι έχουν αποβιώσει. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ), όπως καταγράφηκαν από τα ιδρύματα τον Μάρτιο του 2020, κατά τη λήξη της ακαδημαϊκής χρονιάς 2018-2019 από τους συνολικά 668.734 εγγεγραμμένους προπτυχιακούς φοιτητές οι 282.588 ήταν «αιώνιοι». Δηλαδή, σχεδόν οι μισοί (το 42%) από τους φοιτητές έχουν ξεπεράσει τα έξι έτη σπουδών. Οπως έχει ανακοινωθεί ήδη, το υπουργείο Παιδείας θα επαναφέρει τη ρύθμιση περί διαγραφής των «αιωνίων» –σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», η ρύθμιση θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση μέσα στην εβδομάδα– με στόχο τη βελτίωση της λειτουργίας των ΑΕΙ αλλά και τη δημιουργία κινήτρων στους νέους να επιλέγουν ορθά αντικείμενο σπουδών και να τις ολοκληρώνουν.

 

Ειδικότερα, υπάρχουν ΑΕΙ όπου οι «αιώνιοι» είναι περισσότεροι από τους ενεργούς. Πρόκειται για το Πανεπιστήμιο Αθηνών (οι «αιώνιοι» είναι το 57,9% του συνόλου των φοιτητών), το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (η πρώην ΑΣΟΕΕ, με το 55,14% των εγγεγραμμένων φοιτητών να είναι «αιώνιοι»), το Πανεπιστήμιο Πειραιώς (54,22%) και το Πάντειο (50,64%). Είναι ιδρύματα με μεγάλη ιστορία, στην οποία αποδίδεται και η συσσώρευση των «αιώνιων» φοιτητών. 

 

«Παλαιότερα πανεπιστήμια έχουν μεγαλύτερα ποσοστά φοιτητών πέραν του ν+2, γιατί υπάρχει συσσώρευση. Ενδεχομένως αρκετοί από αυτούς να μην είναι εν ζωή. Το πανεπιστήμιο δεν έχει κάποιο μηχανισμό για να ελέγχει αν κάποιος αιώνιος φοιτητής εξακολουθεί να ενδιαφέρεται για τις σπουδές του ή αν βρίσκεται στην Ελλάδα ή αν έχει αποβιώσει», λέει στην «Κ» ο πρόεδρος της ΕΘΑΑΕ Περικλής Μήτκας. Επίσης, υπάρχουν περιφερειακά ΑΕΙ με μεγάλο αριθμό «αιωνίων» – χαρακτηριστικότερη περίπτωση είναι το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, στο οποίο το 49% των φοιτητών του έχει ξεπεράσει τα έξι έτη σπουδών.

 

 pleionotita-oi-aionioi-se-polla-panepistimia0

 

Σύμφωνα με τις εξαγγελίες του υπουργείου, προτείνεται όριο φοίτησης το Ν + ½Ν, όπου Ν το ελάχιστο πλήθος των ετών που απαιτούνται για την ολοκλήρωση των σπουδών. Για παράδειγμα, όπου η ελάχιστη διάρκεια φοίτησης είναι 4 έτη, το όριο φοίτησης επεκτείνεται κατά 2. Οπου η ελάχιστη διάρκεια φοίτησης είναι 6 έτη, το όριο φοίτησης επεκτείνεται κατά 3. Η ρύθμιση θα ισχύσει για τους νεοεισερχόμενους φοιτητές. Για τους ήδη φοιτούντες θα υπάρξουν μεταβατικές προβλέψεις και ο επιπλέον ανώτατος χρόνος που θα δοθεί για να αποφοιτήσουν θα συναρτάται με τον ελάχιστο χρόνο σπουδών κάθε τμήματος. Εξαιρέσεις θα υπάρξουν για περιπτώσεις εργασίας/μερικής φοίτησης, για σοβαρούς λόγους υγείας ή για άλλους εξαιρετικούς λόγους.

 

«Η καθιέρωση ορίου φοίτησης για τους νέους φοιτητές θα συμβάλει ώστε να ενισχυθούν τα κίνητρα για ολοκλήρωση των σπουδών τους. Το ζήτημα δεν είναι πρωτίστως το οικονομικό κόστος, χωρίς κι αυτό να είναι αμελητέο. Είναι η σπατάλη νέων ανθρώπων όταν δεν ολοκληρώνουν τις σπουδές τους. Μένουν χωρίς πραγματικά εφόδια για να προχωρήσουν στη ζωή τους. Με τα προσόντα του λυκείου, είναι αυτοί που δυσκολεύονται περισσότερο να βρουν δουλειά και οι πιο ευάλωτοι να τη χάσουν και να βρεθούν άνεργοι», ανέφερε στην «Κ» ο Αποστόλης Δημητρόπουλος, γενικός γραμματέας Ανώτατης Εκπαίδευσης στο υπουργείο Παιδείας. Επίσης, θα υπάρχει πρόβλεψη, όπως λέει ο ίδιος, «για όσους ήδη έχουν υπερβεί την προβλεπόμενη διάρκεια των σπουδών τους, χωρίς εμφανή προοπτική ή ενδιαφέρον για την ολοκλήρωσή τους. Υπό προϋποθέσεις, μια “δεύτερη” ευκαιρία, εφόσον το επιθυμούν, θα μπορούσε να τους προσφέρει μια νέα προοπτική στην εκπαίδευση, στην απασχόληση και στη ζωή τους».

 

«Το πρόβλημα με τη μη εκκαθάριση των μητρώων –προτιμώ αυτό τον όρο που είναι διοικητικός γιατί εκεί είναι και το μείζον πρόβλημα όλου του ελληνικού Δημοσίου– είναι σοβαρό, γιατί ο αριθμός των αποφοίτων ενός ιδρύματος σε σχέση με τον αριθμό των εγγεγραμμένων είναι ένα από τα κριτήρια αξιολόγησης στις διεθνείς κατατάξεις, αφού δηλώνει τη δυνατότητα παρακολούθησης του προγράμματος σπουδών από τους φοιτητές αλλά και τον διαθέσιμο εξοπλισμό και τις υπηρεσίες για τον σκοπό αυτό», λέει στην «Κ» η Ευγενία Μπουρνόβα, ιστορικός, καθηγήτρια στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών. Και τονίζει: «Είναι αδύνατον να γίνει στρατηγικός σχεδιασμός χωρίς να γνωρίζουμε τον αριθμό που πρέπει να εκπαιδευτεί κάθε χρόνο! Πώς θα προγραμματιστεί ο αριθμός των διδασκόντων, οι αίθουσες, ο εξοπλισμός για τα εργαστήρια, ο προϋπολογισμός για τις βιβλιοθήκες; Αυτή η κατάσταση οδήγησε τα πανεπιστήμια να είναι εξεταστικά κέντρα διαρκείας, δηλαδή να γίνουν χώροι εφαρμογής μιας λαϊκίστικης πολιτικής, ιδίως την τελευταία δεκαετία, όπου ο κάθε υπουργός εμφανίζεται σαν να ασκεί κοινωνική πολιτική εις βάρος της ποιότητας των πανεπιστημίων».

 

Το πρόβλημα

Η πρώτη απόπειρα ρύθμισης του θέματος των «αιώνιων» φοιτητών ξεκίνησε το 2011 επί υπουργίας Αννας Διαμαντοπούλου και ανεκόπη από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, το 2015. Εως και το 2014-15, συνολικά 178.458 φοιτητές σε πανεπιστήμια και ΤΕΙ είχαν υπερβεί τη δωδεκαετία σπουδών. Από αυτούς, οι 152.819 δεν είχαν δώσει… σημεία ζωής τη διετία που είχε προηγηθεί, ενώ άλλοι 25.639 είχαν εγγραφεί για να εξετασθούν στα μαθήματα που «χρωστούσαν» για να πάρουν πτυχίο. Βέβαια, οι καθηγητές, για να βοηθήσουν τους φοιτητές να πάρουν πτυχίο, τους έδωσαν τη δυνατότητα τον Φεβρουάριο και τον Ιούλιο να εξετάζονται στα μαθήματα και του χειμερινού και του εαρινού εξαμήνου. Με τον τρόπο αυτό ουσιαστικά τα ΑΕΙ είχαν μετατραπεί σε εξεταστικά κέντρα. Ενδεικτικά, φοιτητής δήλωσε 63 μαθήματα για να εξεταστεί σε μία εξεταστική περίοδο! «Από τους λεγόμενους “αιώνιους φοιτητές” έχουμε πλέον περάσει στους “αιώνιους εξεταζομένους”», ανέφερε στην «Κ» πανεπιστημιακός.

f t g m

Τα τελευταία νέα